Mandarijn in het kort
Het Mandarijn-Chinees, kortweg het Mandarijn, is één van de veertien geregistreerde talen van de Chinese taalfamilie (onderdeel van de Sino-Tibetaanse taalfamilie). Het wordt met name gesproken door inwoners van China: 70% van de Chinese bevolking spreekt Mandarijn of een dialect van het Mandarijn als moedertaal. Het Mandarijn wordt in China gesproken ten noorden van Changjiang rivier, een gordel ten zuiden van Changjiang (in de provincie Jiangxi) naar Zhenjiang (in de provincie Jiangsu). Verder wordt het gesproken in de provincies Hubei, Sichuan, Yunnan, Guizhou, het noordwestelijke gedeelte van Guangxi en het noordwestelijke gedeelte van Hunan. Naast China wordt het Mandarijn ook gesproken in Brunei, Cambodja, Canada, Indonesië (Java en Bali), Laos, Libië, Maleisië (peninsulair), Mauritius, Mongolië, Mozambique, de Filippijnen, de Russische Federatie, Singapore, Taiwan, Thailand, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Vietnam en Zambia.
Dialecten Er bestaan verschillende dialecten van het Mandarijn. Deze kunnen het best worden ingedeeld per regio. In het noordelijke deel van China wordt het Huabei Guanhua gesproken, in het noordwestelijk deel het Xibei Guanhua, in het zuidwestelijk deel het Xinan Guanhua, en dan is er nog het Jinguai Guanhu, ook wel het Lower Yangtze Mandarijn genoemd. Dit laatste dialect wijkt het meest af van het Mandarijn zelf, omdat het wordt omgeven door andere Chinese talen (het Wu, Hui en Gan). Schriftsysteem Waar het Nederlands geen verschillen kent tussen spreektaal en schrijftaal, kent het Mandarijn meerdere vormen. Het Wenli is het traditionele schrift dat tot de 20e eeuw gebruikt werd en wijkt af van de moderne gesproken vorm. Het wordt ook wel ‘classical Chinese’ genoemd, niet te verwarren met ‘classic Chinese’, wat oud-Chinees is. Het moderne geschreven Chinees is gebaseerd op het dialect dat in Peking (Beijing) gesproken wordt. Op scholen krijgen leerlingen het officiële schrift Putonghua aangeboden, wat sterk lijkt op het Peking dialect en andere noordoostelijke variëteiten. De officiële naam voor het schriftsysteem van het Mandarijn is Zhuyin fuhao (注音符號), maar het staat beter bekend als Chu-yin, wat ‘fonetische symbolen’ betekent, of Bopomofo. Deze laatste naam is afgeleid van de eerste vier syllabes in de ordening van de karakters. Er zijn 37 verschillende karakters te onderscheiden en vier accenten die toon aangeven. Door karakters en accenten te combineren zijn duizenden verschillende combinaties mogelijk. |