Fonologie
In aanvulling op het standaard Cyrillische alfabet (31 letters), telt het Oekraïens 33 letters.
Deze letters representeren 38 fonemen. Het Oekraïens heeft 10 klinkers en 22 medeklinkers en het zachte teken. Er zijn vijf klinkerfonemen en deze kunnen alle zowel hard als zacht worden uitgesproken. Het Oekraïens heeft meer medeklinkerfonemen dan het Nederlands, waaronder de Slavische slisklanken. Ook deze slisklanken kunnen zowel hard als zacht worden uitgesproken behalve als ze aan het eind van een woord voorkomen.
Het Oekraïense alfabet kent ook een zacht teken, dit heeft een onderscheidende betekenis. Het zachte teken heeft geen klankwaarde, het is enkel een aanduiding dat een medeklinker zacht uitgesproken dient te worden. Het zachte teken wordt samen met het leren van de spelling van woorden geleerd. Indien een medeklinker gevolgd wordt door een zachte klinker, wordt de medeklinker ook zacht uitgesproken. Daarnaast worden medeklinkers ook zacht uitgesproken indien ze voorafgegaan worden door het zachte teken. Naast een zacht teken kan er ook een apostrof gebruikt worden in het Oekraïens wat ter aanduiding van het hard uitspreken van de voorafgaande medeklinker dient. Dit teken wordt enkel gebruikt bij klinkers die de voorafgaande medeklinker verzachten. In het Oekraïens is er net als in het Nederlands geen één-op-één relatie tussen klanken en letters. Zo zijn er een aantal tekens die eenzelfde betekenis hebben. Dit geldt bij uitbreiding van woorden voor bijvoorbeeld het voorzetsel ‘in’. De verandering van een stemhebbende slotmedeklinker in het Nederlands in een stemloze medeklinker komt in het Oekraïens niet voor. In het Oekraïens wordt de keuze voor het gebruiken van een bepaalde letter soms bepaald door de omringende letters. Hierbij geldt dat de variant met de meest eenvoudige uitspraakvorm gekozen hoort te worden. Daarnaast is ook het toevoegen van een suffix van invloed op de omringende klanken en letters. |