Verwerving
Er is weinig onderzoek gedaan naar verwerving van Berbers (in Marokko of Nederland) (E-Rramdani, 2003) en het meeste daarvan is moeilijk toegankelijk (niet vrij verkrijgbaar via internet of Franstalig). E-Rramdani doet in zijn proefschrift enkele uitspraken over de verwerving van verschillende taalaspecten bij Tarifit sprekende kinderen in Marokko en Nederland. De gegevens over de verwerving van morfologie en syntaxis zijn gebaseerd op zijn onderzoek bij tweetalige Nederlands-Tarifit sprekende kinderen uit groep 1 en 8 in Nederland en eentalige Tarifit sprekende kinderen met een vergelijkbare leeftijd in Marokko. Voor de tweetalige kinderen in zijn onderzoek geldt dat in de verwerving van het Tarifit ook de invloed van het Nederlands op ontwikkeling van het Tarifit meespeelt.
Fonologie Het fonologisch systeem van het Tarifit is bij Nederlandse tweetalige Tarifit-Nederlandssprekende kinderen van 4-5 jaar (1e groep basisschool) volledig verworven (E-Rramdani, 1999 in E-Rramdani. 2003). Lexicon Volgens E-Rramdani (2003) is er weinig te zeggen over de woordenschat bij Nederlandse tweetalige Tarifit-Nederlandssprekende kinderen omdat dit moeilijk te meten is en de verschillen tussen de Tarifit-dialecten meespelen. Morfologie Uit het onderzoek van E-Rramdani (2003) blijken de Nederlandse Nederlands-Tarifit sprekende kinderen uit groep 1 een heterogene groep ten aanzien van de verwerving van de morfologie in het Tarifit. Er zijn 3 groepen te onderscheiden: 1) vergelijkbare verwerving van Tarifit als de controlegroep in Marokko (enkele kinderen), 2) enige morfologische verwerving (morfologisch stadium) en 3) geen enkele productieve morfologische verwerving in Tarifit (lexicaal stadium). De laatste groep is in deze leeftijdscategorie de grootste groep. Van de Nederlandse Nederlands-Tarifit sprekende kinderen uit groep 8 bleek een groot aantal een vergelijkbaar morfologisch niveau te hebben bereikt als de controlegroep in Marokko, waarbij de Nederlandse kinderen wel meer moeite bleken te hebben met casusmarkering, werkwoordsvervoegingen voor geslacht en aantal en de negatie bij de voltooide tijd. De verwerving van de morfologie van de Nederlandse Nederlands-Tarifit sprekende kinderen schetst E-Rramdani als volgt: Syntaxis
De meeste Nederlandse Nederlands-Tarifit sprekende kinderen uit groep 1 bleken alle drie de mogelijke woordvolgordes in Tarifit, SVO, VSO en OVS, te kunnen produceren. Tegelijkertijd bleken ze soms moeite te hebben de drie volgordes juist te interpreteren (wat betreft het herkennen van het subject van de zin). Van de Nederlandse Nederlands-Tarifit sprekende kinderen uit groep 8 bleken de meeste kinderen vergelijkbaar te scoren in de productie van de verschillende woordvolgordes, als de controlegroep in Marokko; met name ten aanzien van de SVO en VSO. |