Verwerving
Om het niveau van taalontwikkeling van een kind vast te stellen, is het zinvol de fases van zijn/haar taalontwikkeling te observeren in relatie tot de norm.
Helaas is er voor het Russisch vrij weinig bekend over de taalontwikkelingsnormen en dus zijn er te weinig data ter beschikking om de taalfases en –niveaus te standaardiseren. Toch zal hier getracht worden een globaal beeld te geven van de taalontwikkeling van Russische kinderen. Fonologie Op de leeftijd van 9-10 maanden hebben kinderen kennis van klanken, klankopeenvolgingen en het onderscheiden van klankgrenzen. Helaas is dit nog niet voor het Russisch onderzocht, maar het lijkt waarschijnlijk dat dit een universeel vermogen is. Het is niet duidelijk in hoeverre Russische kinderen moeite hebben met het verwerven van belangrijke fonologische eigenschappen, zoals eindklankverscherping en het onderscheid tussen harde en zachte medeklinkers. Wel is duidelijk dat Russische kinderen in de eerste twee jaar van hun leven alle klinkers ontwikkelen. In de meeste gevallen eerst de /a/ en /e/, daarna /i/, /o/ en /u/ en tot slot de /ɨ/. Op latere leeftijd worden ook de consonanten verworven. In het Russisch is het mogelijk tot wel vier consonanten achter elkaar te plaatsen. (‘встреча’ – bijeenkomst), net zoals in het Nederlands ('herfst'). Het lijkt daarom logisch om aan te nemen dat jonge Russische kinderen consontantclusters zullen reduceren maar dat, net zoals Nederlandse kinderen, rond de 5 jaar niet meer toe zullen passen. Eventuele reductie van consonantclusters in het Nederlands door Russischsprekende kinderen die ouder zijn dan 6, zou een aanwijzing kunnen zijn van een vertraagde articulatie. Morfologie In de beginfases van zijn/haar taalontwikkeling maakt een kind nog weinig gebruik van morfologische markering. Vanaf ongeveer 2-2;6 leeftijd gaat het kind steeds meer gebruik maken van morfologie om onderscheid te maken tussen verschillende grammaticale categorieën. Dit is op dezelfde leeftijd als dat Nederlandse kinderen hun morfologie ontwikkelen wat betreft getal en tijd. Voor het Russisch komt hier ook casus bij. Zoals het geval is bij Nederlandse kinderen, is ook in het Russisch overregularisatie veelvoorkomend. In de meeste gevallen gebruikt het kind één (hoogfrequent) suffix en past die toe op ieder geval uit die grammaticale categorie. Gezien het complexe morfologische systeem, kan het een aantal jaar duren voordat het kind alle woorden correct markeert. Hier is dus sprake van de zogeheten U-vorm ontwikkeling, waarbij het kind start met een correcte vorm, die gevolgd wordt door een fase van foutief gebruik. Uiteindelijk zal het kind weer de juiste vorm gebruiken en blijven gebruiken. Er is dus sprake van tijdelijk verlies aan productie-accuraatheid. Wat de verwerving van aspect betreft, blijkt dat Russisch sprekende kinderen hier nauwelijks fouten in maken, in tegenstelling tot tijd en agreement met het werkwoord. Aspect wordt echter simpelweg vaak weggelaten. Grofweg wordt deze hiërarchie van morfologische casussen gezien: Nominatief > Accusatief/Genitief > Datief/Locatief > Instrumenteel Daarnaast is er een bepaalde hiërarchie bij de ontwikkeling van werkwoordsvormen: infinitief > tegenwoordige tijd (3sg > 1sg, pl > 2 sg, pl > 3 pl) > toekomende tijd Voor de morfologische ontwikkeling geldt dat de ontwikkeling na de leeftijd van vier jaar nog lang doorgaat, namelijk tot ongeveer 8 jaar. Dit is te wijten aan het zeer rijke morfologische systeem van het Russisch en aan de betekenisdragende intonatiepatronen. Syntaxis De beginnende fases van taalontwikkeling bij Russische kinderen komen sterk overeen met de taalontwikkeling van West-Europese kinderen. De kinderen starten hun syntactische ontwikkeling op een gemiddelde leeftijd van 1;8 met de tweewoordfase, die meestal bestaat uit een functiewoord en een inhoudswoord. Een aantal maanden later zal het kind langere zinnen produceren. Op de leeftijd van drie tot vier jaar zouden ongeveer alle complexe zinsstructuren en grammaticale categorieën beheerst moeten worden. Wanneer u het schema van Nederlandse taalontwikkeling raadpleegt, zult u zien dat de syntactische ontwikkeling van Russische en Nederlandse kinderen dus vrij sterk overeenkomt. Hoewel de syntaxis van het Russisch niet gebonden is aan strikte regels, maar de taal een vrije woordvolgorde hanteert, lijkt de verwerving van de syntaxis door Russische kinderen niet af te wijken van die van talen waarbij de woordvolgorde wel vastligt, zoals het Nederlands. De constructies die kinderen gebruiken zijn min of meer hetzelfde. Slobin (1970) concludeert hieruit dat kinderen een vaste woordvolgorde gebruiken in hun vroege taal, ongeacht de mate waarin dat systeem correspondeert met de taal waarin spraak aangeboden wordt. Hoewel morfologie een belangrijke rol speelt in de Russische taal, met name wat betreft de syntaxis, beginnen kinderen hun taal dus met ongemarkeerde vormen in een vaste, universele volgorde. Wanneer een kind bij het leren van Russisch in de beginfases nog geen gebruik maakt van morfologie, hoeft dit dus niet zorgelijk te zijn. Samenvattend kan gesteld worden dat er nog weinig duidelijke normen vastgesteld zijn voor Russische taalontwikkeling. Het lijkt zo te zijn dat de taalverwerving van een Russisch kind vrij sterk overeenkomt met de taalontwikkeling van een Nederlands kind, met name wat betreft syntaxis. Minder is bekend over de ontwikkeling van fonologische en morfologische ontwikkeling. Tot slot nog twee algemene opmerkingen:
|